Fietshelm beschermt hoofd bij een val

Is een fietshelm verplicht in België?

Niet verplicht voor fietsers

Een fietshelm is niet verplicht voor fietsers in België. Ook niet voor fietsers met een koersfiets, mountainbike of 'gewone' elektrische fiets.
Bestuurders van voortbewegingstoestellen zoals een e-step, monowheel, skeelers of een skateboard zijn ook niet verplicht om een helm te dragen.
Toch dragen steeds meer fietsers wel een fietshelm en dat is een veilige keuze. Want je hoofd is erg kwetsbaar. Een fietshelm biedt extra bescherming tegen zware hoofdletsels bij een valpartij.

Wel verplicht op een speedpedelec

Alleen bestuurders en passagiers van een speedpedelec, een snelle elektrische fiets (tot 45 km/u), moeten verplicht een helm dragen.
Ze hebben de keuze tussen een bromfietshelm of een fietshelm die hun slapen en achterhoofd moet beschermen.
In België geldt maar 1 veiligheidsnorm voor fietshelmen voor volwassenen. Ze moeten allemaal het keurmerk: EN-1078 dragen. Weet dat deze helmen maar getest zijn voor de impact van een botsing met +/- 20 km/u.
In Nederland is een strengere veiligheidsnorm NTA-8776 verplicht voor fietshelmen voor speedpedelecs. Je ziet het keurmerk uiteraard ook in Belgische winkels en webwinkels opduiken. Een helm die dit veiligheidskeurmerk draagt, voldoet aan hogere normen op vlak van veiligheid. Lees meer over de veiligheidsnorm voor fietshelmen voor speedpedelecs in Nederland.

Waarom is een fietshelm tóch aan te raden?

1

Vermindert zware hoofdletsels

Van alle fietsers die gewond raken bij een ongeval heeft ongeveer 1 op de 3 een hoofd- en/of hersenletsel. Uit onderzoeken blijkt dat je mét een fietshelm 60% minder kans hebt op zware hoofdletsels en 70% minder kans op dodelijke hoofdletsels, dan zonder fietshelm.

2

Beschermt heel goed tot 20 km/u

Een fietshelm biedt optimale bescherming bij impactsnelheden tot 20 km/u. Kom je met een grotere snelheid ten val op je hoofd, dan neemt de bescherming af.

3

Fietsongevallen, vaak eenzijdige valpartijen

Maar liefst 1 op de 3 fietsongevallen (geregistreerde, vermoedelijk zijn het er veel meer), zijn valpartijen zonder andere betrokkenen. In die gevallen biedt de fietshelm dus vaak een zeer goede bescherming, omdat de impactsnelheid meestal niet veel hoger dan 20 km/u ligt.

Je hoofd is erg kwetsbaar ter hoogte van je slapen. Een goede fietshelm bedekt je hoofd zeker goed op die plaats.

Waarop moet je letten als je een nieuwe fietshelm koopt?

1. Kies de juiste maat

etiket fietshelm met veiligeidsnorm en maat

Het allerbelangrijkste: kies de juiste maat voor je fietshelm!
Meet vooraf de omtrek van je hoofd met een lintmeter. Leg de lintmeter 2 cm boven je wenkbrauwen, boven je oren en rond je achterhoofd.
Kies een helm met de juiste maat die overeenkomt met jouw hoofdomtrek (kijk op het etiket).

2. Bescherm je slapen voldoende

Let er in de eerste plaats op dat de helm je slapen genoeg beschermt. Dat zijn de zijkanten van je hoofd ter hoogte van en net boven je ogen. Pas een fietshelm altijd voor je hem koopt, zodat je ook kan zien of hij je slapen voldoende bedekt.
Achteraan moet de helm laag genoeg komen, zodat je achterhoofd voldoende bedekt is.
Vooraan mag de helm niet té laag zitten, want dan belemmert hij je zicht. Hij moet ongeveer 2 cm boven je wenkbrauwen zitten.

3. Let op de veiligheidsnorm

Een fietshelm voor een volwassene moet voldoen aan de norm EN-1078.
Een fietshelm voor een (klein) kind moet voldoen aan de norm EN-1080. Het grootste verschil zit in de kinband die moet losschieten als het kind ergens achter blijft hangen met de riempjes, om verstikking te voorkomen.
Die informatie staat meestal op een etiket of sticker aan de binnenkant van de helm. Als je een fietshelm in een winkel koopt, kan je meteen de veiligheidsnorm meteen controleren. Online is dat niet altijd mogelijk.

4. Kies een comfortabele helm

Ga liefst naar een winkel waar je verschillende helmen kan passen en uitproberen. Dan kan je vergelijken en eventueel extra advies vragen.
Ga niet alleen voor een helm die er leuk uitziet, maar vooral voor een helm die goed past, goed aanvoelt en makkelijk zit.
Check of je de bandjes makkelijk kan verstellen en of de sluiting handig opent en sluit.

5. Weeg voor en nadelen af: gewicht en ventilatie

Lichtere helm. Voordelen: voelt vaak heel comfortabel, je voelt bijna niet dat je hem draagt, heeft meestal meer ventilatie, handig voor wie graag snel fietst en makkelijk zweet. Ook kinderen zweten snel aan hun hoofd.
Zwaardere helm. Voordelen: biedt vaak iets meer bescherming rond je hoofd, houdt je hoofd droger als het regent want heeft minder open stukken bovenaan, misschien meer geschikt voor kortere ritten, elektrisch fietsen.
Weeg af wat voor jou het belangrijkste is. Je kan ervan uitgaan dat iedere helm die je nieuw koopt en een veiligheidslabel draagt, je hoofd extra beschermt bij een val.

Hoe zet je je fietshelm veilig op je hoofd?

Belangrijk dat je fietshelm de juiste maat heeft

Om je hoofd goed te kunnen beschermen bij een val, is het belangrijk dat je fietshelm goed aansluit rond je hoofd. Hij mag niet te los zitten, maar hij mag ook niet te klein zijn.
Het is dus van groot belang dat je fietshelm de juiste maat heeft.
Dat controleer je door je hoofdomtrek te meten met een lintmeter. Leg hem een tweetal centimeter boven je wenkbrauwen en net boven je oren.
De omtrek moet overeenstemmen met de maat van je fietshelm. Die staat op het etiket, meestal een sticker aan de binnenkant van je helm.

Zet eerst je helm op zonder hem vast te maken

Zo zet je je fietshelm perfect op in 5 stappen

Zet de helm op je hoofd zonder het kinbandje vast te maken.
De fietshelm moet vooraan ongeveer 2 cm boven je wenkbrauwen zitten, zodat hij je zicht niet belemmert. Langs de zijkanten moet hij net boven je oren komen, zodat hij je slapen goed beschermt.
Regel de omtrek van de helm nog een beetje bij (meestal via een draaisysteem) tot hij perfect aansluit op je hoofd. Het is niet de bedoeling dat je helm spant of pijn doet.
Maar de helm mag niet verschuiven als je je hoofd even heen-en-weer schudt. Hij moet vast op je hoofd blijven zitten. Doe de test, zorg dat je helm niet op grond valt!
Let erop dat de bandjes niet gedraaid zitten en maak het kinbandje vast. Span het aan tot je er nog 1 à 2 vingers tussen kan steken. Het mag zeker niet te los onder je kin hangen.

Is een dure fietshelm veiliger dan een goedkope?

Gewone fietshelmen bieden allemaal ongeveer dezelfde bescherming.

Want alle fietshelmen die verkocht worden, moeten aan dezelfde veiligheidsnorm voldoen: EN-1078 of EN-1080 voor kinderen . Ze zien er alleen soms erg verschillend uit.

Maar waarin zit het prijsverschil dan wél?

Het prijsverschil zit niet in de veiligheid, maar vaak in het comfort, de afwerking, de materialen, de opties of het ontwerp. De duurdere helmen zijn vaak lichter, bieden meer ventilatie, hebben een handiger systeem om ze te verstellen, hebben een 'hipper' design, hebben soms bijkomende opties zoals een zonneklep, ingebouwde verlichting.
Helmen voor speedpedelecs zijn vaak wél duurder. Dat komt omdat ze aan extra voorwaarden moeten voldoen. Ze moeten je achterhoofd en je slapen voldoende beschermen. Want als je valt met een speedpedelec is de impact op je hoofd nóg groter door de snelheid waarmee je rijdt.

Lees meer over de veiligheidstest van fietshelmen op de website van de Nederlandse Fietsersbond.

Waarom koop je een fietshelm beter in een winkel dan online?

In een winkel kan je de helm passen, kan je het draagcomfort van verschillende helmen vergelijken en extra uitleg of advies vragen.
Je kan op het etiket controleren of de helm een keurmerk met de correcte Europese veiligheidsnorm draagt.
In de Europese Unie mogen enkel goedgekeurde helmen verkocht worden die aan de strenge Europese veiligheidsnormen voldoen. Dat is de verantwoordelijkheid van de verkoper. Maar online heb je niet altijd zicht op de herkomst van je product of verkoper. Kijk goed uit als je online koopt en let op met onrealistisch lage prijzen. Als je een helm koopt bij een bekende onlinewinkel en van een bekend merk is de kans groot dat het een betrouwbaar product is.

Is een fietshelm tweedehands kopen een goed idee?

We raden het af.

Een fietshelm kan alleen zijn werk doen als hij onbeschadigd is.
Weet dat een fietshelm binnenin beschadigd kan raken, ook al zie je niets aan de buitenkant. Bijvoorbeeld als iemand er een ongeval mee heeft gehad of als de helm hard op de grond is gevallen.
Van een tweedehandsfietshelm weet je niet altijd wat ermee gebeurd is als je de vorige eigenaar niet kent.
We raden af om een tweedehandsfietshelm te kopen, omdat je niet weet wat er al mee gebeurd is.

Wanneer moet je een fietshelm vervangen?

Beschadigde fietshelm

Een fietshelm kan alleen zijn werk doen als je hem correct draagt én als hij onbeschadigd is.
Als je helm zichtbaar beschadigd is, moet je hem vervangen.
Maar je helm kan vanbinnen ook onzichtbaar beschadigd zijn door een harde klap of val. Je ziet dan niet altijd schade aan de buitenkant. Na een zware klap, val of ongeval, vervang je je fietshelm best altijd.

Tip: veilige opbergplaats

Spring zorgzaam om met je fietshelm en laat hem niet vallen. Leer kinderen dat een fietshelm geen speelgoed is.
Leg je fietshelm na gebruik op een vaste en een veilige plaats in huis. Hoog genoeg zodat kleine kinderen er niet zelf aan kunnen.
Ook op school of op het werk is een veilige opbergplaats voor fietshelmen een goed idee.

Hoe snel verslijt een fietshelm en wanneer moet je hem vervangen?

Zoals elk gebruiksvoorwerp verslijt een fietshelm ook. Bij regelmatig gebruik 'ziet hij ook af', ook als je er goed zorg voor draagt.
Als je op je bestemming bent, kan je hem niet overal even veilig opbergen als thuis. Een fietshelm hangt geregeld aan een fietsslot, boekentas of rugzak te bengelen en tikt dan al eens ergens tegenaan, waardoor er wat sneller slijtage kan optreden.
Als je je helm intensief gebruikt, vervang je hem best na 5 jaar.

Geef je mening

Wanneer draag jij een fietshelm?

Hoe veilig is een fietshelm?

Een fietshelm helpt om ernstige hoofdletsels te verminderen en het aantal zwaargewonde fietsers naar beneden te helpen.

Werner De Dobbeleer, woordvoerder VSV

Fietshelm beschermt je hoofd

De verkeersveiligheid voor fietsers valt of staat helaas niet met het dragen van een fietshelm. Er gebeurt geen ongeval meer of minder doordat meer fietsers een helm dragen. Maar met een fietshelm kan je wel vermijden dat ze tot zware letsels leiden.

Bronnen:

Update: 19.09.2024